Việc sử dụng Delay có thể không quá phức tạp như một số lợi hiệu ứng khác, nhưng vẫn có một số điều chúng ta sẽ cần nắm vững. Delay – đôi khi được gọi là tiếng vang (vọng) – là một hiệu ứng không thể thiếu trong sản xuất âm nhạc. Cùng với Reverb, Delay đã trở thành một trong những cách chính giúp chúng ta thêm vào những hiệu ứng vào khoảng trống và chiều sâu cho bản mix. Delay không thể quá phức tạp như Compressor, nhưng bạn vẫn sẽ cần biết loại Delay nào là phù hợp và khi nào thì chúng ta sử dụng chúng.
Bài viết có sử dụng tổng hợp kiến thức từ nhiều nguồn.
Delay là gì và ý nghĩa các núm vặn?
Delay là một hiệu ứng âm thanh dựa vào thời gian, giúp tái tạo hiện tượng âm thanh phản xạ từ một bề mặt cứng rồi quay lại về tai. Ví dụ bạn đang đứng ở một khoảng trống gần một hang động, nếu bạn hét lên bên trong hang, bạn sẽ nghe thấy âm thanh phản xạ quay trở lại. Điều này có thể khá giống với Reverb, tuy nhiên Delay sẽ có nhiều số lượng tiếng phản xạ hơn rất nhiều đến mức chúng ta cảm nhận nó là một dòng âm thanh rất rõ ràng.
So sánh với một số hiệu ứng khác, hiệu ứng Delay truyền thống thường không có nhiều thông số điều khiển. Dưới đây là những thông số chính:
- Delay Time (tạm dịch “khoảng thời gian giữa các lần Delay”): Chức này này xác định tốc độ của hiệu ứng Delay, hoặc sau bao lâu thì nó lặp lại. Nó được đo lường theo đơn vị mili giây hoặc theo nhịp được sync với tempo của bài.
- Feedback (tạm dịch “delay tồn tại trong bao lâu”) : Chức năng này giúp kiểm soát Delay được tiếp diễn trong bao lâu.
- Modulation (tạm dịch “chuyển động”): Một số Delay sẽ có điều khiển Modulation giúp thêm những chuyển động vào Delay. Nó thường được chia làm 2 settings là “depth” (độ sâu) và “rate” (tốc độ)
- EQ (tạm dịch “bộ lọc”): Delay cũng có thể có những điều chỉnh về EQ để bạn lựa chọn những dải tần số không bị ảnh hưởng bởi Delay
Insert Delay và Send Delay
Hiệu ứng Delay có thể được sử dụng như một hiệu ứng chèn trực tiếp (insert) hoặc sử dụng với một group thông qua kênh send. Hầu hết các plugin Delay ngày nay đều có núm điều chỉnh dry/wet và đặt Delay ở đâu chủ yếu là do hiệu ứng mà bạn muốn đem đến cho âm thanh bạn cần. Có thể bạn muốn sử dụng Delay sạch sẽ được áp dụng cho các nhạc cụ chung, giúp gắn kết các âm thanh nhạc cụ này trong bản mix. Hoặc bạn cũng có thể muốn thêm hiệu ứng đặc biệt cho Vocal hoặc Lead, trong trường hợp này bạn có thể sẽ cần đặt Tape Delay vào trực tiếp mixer của sound đấy (insert).
Hiệu ứng Insert Delay cũng có thể phù hợp hữu ích khi bạn thêm ở những thời điểm phù hợp, ví dụ vào một từ hoặc một note cụ thể, và sau đó bạn sử dụng automation để vẽ lại để nó chỉ xuất hiện ở thời điểm phù hợp.
Các kiểu Delay
Có ba kiểu hiệu ứng Delay chính (dựa vào thiết bị mà Delay từng được sử dụng để tạo ra hiệu ứng): tape (băng), analog (phần cứng) và digital (kỹ thuật số). Ngày nay, mọi thứ đều được thực hiện tái tạo dưới dạng plugin, nhưng việc hiểu rõ đặc điểm và hạn chế của thiết bị gốc có thể hữu ích giúp bạn tận dụng tối đa hiệu ứng. Bốn loại hiệu ứng Delay còn lại là những hiệu ứng Delay mở rộng mà không liên quan đến loại Delay cụ thể nào.
Tape Delay (Delay máy thu băng)
Cách tạo ra Tape Delay
Hiệu ứng Delay đầu tiên là Tape Delay, được tạo ra bằng cách sử dụng máy thu băng và các vòng lặp của các băng từ. Âm thanh được thu lại vào băng bởi đầu ghi và sau đó được phát lại qua đầu phát. Thời gian mà âm thanh mất để được ghi lại và sau đó được phát lại là tốc độ của Delay. Các kỹ sư âm thanh đã điều chỉnh tốc độ với nhiều đầu phát để tạo ra Delay đa điểm. Về sau, các thiết bị tạo Tape Delay chuyên dụng được ra đời, nổi tiếng nhất là Roland RE – 201.
Tape Delay có màu sắc tối và được saturated do sử dụng băng từ thu lại. Chúng có âm thanh rực rỡ nhờ hiện tượng tự dao động. Tape Delay được các producer ưa chuộng vào những năm 1970 và tiếp tục được sử dụng nhiều tới tận bây giờ.
Tape Delay phù hợp cho âm thanh gì?
Tape Delay rất phù hợp cho Vocal, Drum hoặc bất kỳ âm thanh nào bạn muốn thêm
Ví dụ về Tape Delay
Bạn có thể nghe hiệu ứng Tape Delay với plugin J37 Tape của Wave
Đây là Drum Loop khi chưa được thêm hiệu ứng:
Còn đây là Dry Loop sau khi thêm Tape Delay
Analog Delay (Delay phần cứng)
Cách tạo ra Analog Delay
Bước tiến tiếp theo trong công nghệ Delay được gọi là Analog Delay, tạm dịch là hiệu ứng Delay dựa vào phần cứng. Tín hiệu âm thanh được ghi lại và đẩy qua một chuỗi các tụ điện của chip, và được nhận thêm delay từ mỗi tụ. Chuỗi xử lý này được xảy ra trên một chip, hiệu ứng Delay Analog có thể nhỏ gọn hơn nhiều so với Tape Delay và chúng được xuất hiện trong các chiếc hộp trên bàn làm việc.
Mặc dù ít bão hòa (saturation) hơn so với Delay Tape, Analog Tape vẫn mang đến màu sắc đặc trưng cho tín hiệu. Với mỗi tụ sẽ thêm vào những màu sắc cho âm thanh, và sẽ có một bộ lọc để kìm chế lại những tiếng ồn không mong muốn được phát sinh tự nhiên trong quá trình xử lý tín hiệu. Điều này tạo ra màu sắc tối nhưng mượt mà cho âm thanh delay, giúp tăng độ âm so với tín hiệu gốc
Analog Delay phù hợp cho âm thanh gì?
Analog Delay phù hợp cho Keys, percussion nền, mid bass
Ví dụ về Analog Delay
Để minh họa cho hiệu ứng Analog Delay, chúng ta sử dụng VST H-Delay của hãng Waves. Đây là VST có thể tạo ra hầu hết mọi kiểu Delay. Để giúp nó tạo ra âm thanh giống một thiết bị cứng delay, chúng ta bật set núm Analog sang số 2 và bật nút Lofi. Chúng ta cũng điều chỉnh bộ lọc để tập trung delay ở dải giữa – hãy nhớ rằng analog delay có nhiều bộ lọc ở trong mạch nên họ không thể tạo ra âm thanh sắc nét ở tần số cao như digital delay. Cuối cùng, chúng ta thiết lập Delay ở mức 1/8 và Feedback ở khoảng 44
Đây là tiếng pad sáng, chưa được thêm hiệu ứng:
Sau khi được thêm hiệu ứng:
Digital Delay (Delay kỹ thuật số)
Cách tạo ra Digital Delay
Giống như hầu hết các dạng công nghệ khác, bước tiếp theo của delay chính là kỹ thuật số. Vào đầu những năm 1970, hãng Eventide phát hành máy DDL 1745, đây là thiết bị digital delay rất đắt tiền. Những thập kỷ sau đó, giá của digital delay đã được giảm xuống và có nhiều delay kỹ thuật số được ra đời trên thị trường.
Mặc dù âm thanh của digital delay sạch sẽ hơn analog delay, nhưng delay kỹ thuật số cũng không hoàn toàn trong suốt. Vẫn có một chút màu sắc nhỏ trong âm thanh trong các thiết bị này. Những digital delay hiện tại sẽ càng ngày càng sạch và trong hơn, tuy nhiên chính những màu sắc của những thiết bị cổ điển lại giúp chúng trở nên độc đáo hơn.
Digital Delay phù hợp cho âm thanh gì?
Digital Delay phù hợp cho vocal, percussion, synth …
Ví dụ về Digital Delay
Digital Delay rất hữu ích để tạo ra âm thanh chặt, mang tính kim loại. Chúng ta sẽ sử dụng H-Delay với Analog mode để chế độ Off (nghĩa là chúng ta thiết lập H-Delay trở thành digital delay). Giờ chúng ta thiết lập Delay time rất nhanh – khoảng 11ms và điều chỉnh Feedback cho hợp lý
Percussion trước khi thêm hiệu ứng
Giờ chúng ta thêm hiệu ứng Digital Delay
Ping Pong Delay (Delay qua lại 2 tai)
Ping Pong Delay là gì?
Hiệu ứng Ping – Pong Delay chủ yếu là một hiệu ứng stereo delay. Thay vì tất cả các tín hiệu delay xảy ra ở chế độ mono, thì trong ping pong delay, các delay sẽ được lặp lại xen kẽ từ trái sang phải trong dải stereo. Điều này có thể là một cách hữu ích giúp mở rộng âm thanh.
Ví dụ về Ping Pong Delay
Chúng ta sẽ sử dụng H – Delay để thêm hiệu ứng ping pong delay vào nhạc cụ Rhodes
Đây là âm thanh gốc:
Đây là âm thanh sau khi thêm Ping Pong Delay
Mutitap Delay (Delay đa luồng)
Mutitap Delay là gì?
Hầu hết các Delay đều chỉ có một đường delay. Còn hiệu ứng Mutitap lại cung cấp nhiều đường Delay khác nhau. Ưu điểm đó là bạn có thể thiết lập mỗi đường delay các tốc độ riêng, cho phép tạo ra những nhịp điệu lặp lại độc đáo. Mutitaps thường cung cấp khả năng panning qua lại của từng đường delay.
Mutitap phù hợp âm thanh gì?
Mutitap phù hợp cho những âm thanh có sự biến đổi về nhịp điệu
Ví dụ về Mutitap Delay
Để ví dụ hiệu ứng Mutitap Delay, chúng tôi sử dụng plugin Waves SuperTap. VST này có 6 đường delay và thời gian delay trên mỗi đường đều có thể được điều chỉnh độc lập. Chúng ta cũng có thể điều chỉnh vị trí pan cho từng đường delay cũng như âm lượng của nó.
Một chiếc Loop ban đầu
Giờ chúng ta sẽ thêm hiệu ứng Mutitap Delay
Slapback Delay (Delay ngắn)
Slapback Delay là gì?
Slapback là một trong những kỹ thuật delay đầu tiên được phát minh. Cơ bản nó là một tiếng delay ngắn và đơn lẻ, được thực hiện bởi máy thu băng delay, đây là một hiệu ứng phổ biến của các bản thu rock n roll vào thời điểm ấy.
Slapback Delay phù hợp cho âm thanh gì?
Slapback phù hợp cho Vocal, Drum hoặc những nhạc cụ mang tính nhịp điệu giúp tạo cảm giác retro hoài cổ.
Ví dụ về Slapback Delay
Giờ chúng ta sẽ thử ví dụ với Slapback bawfngg VST J37 Tape của Wave. Bạn chỉ cần ấn vào nút Slap và điều chỉnh mức độ của delay. 1/8T phù hợp nhất với tempo nhé
Một đoạn drum chưa thêm hiệu ứng
Drum khi đã thêm Slapback Delay
Tổng kết
Bài viết này đã phân tích khá đầy đủ và chi tiết về hiệu ứng Delay cũng như các loại Delay. Rất hy vọng bài viết sẽ giúp ích được cho các bạn. Rất mong các bạn ủng hộ HocFLStudio.com. Xin chào và hẹn gặp lại.
